BÁNH ÍT LÁ GAI

"Ai về Bình Định cùng anh

 Được ăn bí đỏ nấu canh nước dừa"

- Bí đỏ và nước dừa thì ở đâu cũng có nhưng bí đỏ cắt từng miếng nấu với nước cốt dừa thì có lẽ ít đâu có.Đây là món ăn quen thuộc của vùng dừa  Tam Quan - Bình Định.Khi nấu chín bí đỏ vừa bùi, vùa thơm vừa béo lại có vị ngọt của bí và đường.Đây là món ăn bình dân trong đời sống hàng ngày của con ngừời nơi đây.

-Bình Định có những món đặc sản ngon mà dư vị nó  làm cho du khách mỗi khi ghé thăm hay là những người xa quê khó lòng quên được dù là chỉ được ăn một lần.

"Muốn ăn bánh ít lá gai

/Lấy chồng Bình Định sợ dài đường đi.."

 -Bánh ít là món bánh rất Bình Định - từ cách làm đến hương vị đều rất riêng. 

- Bánh có hình nón, đáy vuông, sắc cạnh, nhọn lên tới đỉnh. Nếu có vài chiếc bánh đặt trong đĩa ta có thể tưởng tượng đó là những cụm tháp Chàm cổ kính sừng sững trên chỏm núi của vùng đất An Nhơn - đó là cách nhìn của họa sĩ. 

- Bánh được gói bằng lá chuối tơ, mướt dịu và đen như mái tóc thiếu nữ.

 Nguyên liệu : đủ năm thứ: lá gai, gạo nếp, đường, đậu xanh và lá chuối

- Phần bột bánh:Hái một ít lá gai luộc chín, giã nhuyễn, cho thêm bột nếp tươi đã vắt ráo nước và đường cát vào giã, trộn đều là xong phần bột bánh.

- Phần nhân, ngoài đậu xanh và đường phải có dừa khô nạo cơm mới đúng "gu". Đậu xanh xay bửa đôi, ngâm đãi sạch vỏ, hạt lép, hấp chín sau đó cà thành bột. Cùi dừa xanh sò thành sợi, cho vào chảo bắc lên bếp lửa than cháy liu riu, sên với đường cát đến khi đường tới, dẻo quánh đũa thì cho bột đậu xanh vào. Liên tục đảo đũa đến khi nhân có màu vàng sẫm, khô rời, mùi thơm bốc lên ngào ngạt, vo viên được là vừa. 

-Nhắc khỏi bếp, chờ khi nhân gần nguội, cho thêm nước muối và gừng để nhân ngọt dịu và dậy mùi.Sau đó chia ra từng miếng nhỏ làm nhân 
-   Lá chuối hơ lửa  cho dễ gói bánh. 
- Sau đó cho bánh vào nồi hấp chín.

-Khi chín  Vỏ bánh đen nhánh, bọc kín lấy nhân, khi ăn thật dẻo, thật mịn mà không dính răng. Ngoạm một miếng, ngậm mà nghe chút đắng của lá, cảm vị ngọt của đường, vị thơm của nếp, vị béo của dầu, vị bùi của đậu, hương cay nồng của gừng, mới thấy thấm cái hồn của ẩm thực quê hương.
 Mỗi khi nhớ về xứ dừa Bình Định, người xa quê lại nao nao nhớ về vị thơm ngọt của bánh ít lá gai

Nhất là vào những ngày Tết Nguyên đán, mồng Một, Rằm, Tết Đoan Ngọ (5/5) người Bình Định, rồi cả Quảng Ngãi, Quảng Nam, Phú Yên... đều làm, hay mua ba bốn chục chiếc bánh ít lá gai để cúng tổ tiên.

 

Ông bà thường dặn con cháu: "Con gái Bình Định không biết làm bánh ít lá gai thì chưa thể làm dâu nhà chồng". Làm nên chiếc bánh phải kỳ công, vất vả cùng với sự khéo léo, thành thục. 

- Ngoài bánh ít lá gai còn có bánh ít nhân tôm và bánh ít nhân mè nữa,tạo vị ngon riêng:

"Muốn ăn bánh ít nhân mè

Lấy chồng Hòa Đại đạp chè thâu đêm"

"Muốn ăn bánh ít nhân tôm

Lấy chồng Hòa Đại ăn cơm củ mì"